Polikistik Over Sendromu (PCOS) ve Tıbbi Beslenme Tedavisi
Androjen salgısında artış ve insülin aktivasyonundaki bozukluk PCOS gelişimine zemin hazırlamaktadır. Hiperandrojenizm PCOS’un biyokimyasal belirleyicisidir. Folikül gelişimini inhibe edebilmekte, overlerda (yumurtalık) mikrokistlere sebebiyet verebilmekte, anovülasyon ve menstrual değişikliklerle sonuçlanabilmektedir.
PCOS’lu kadınlarda Android tip obezite sıkça görülmekte, tanı alan zayıf vakaların ise %70’inde Android yağ dağılımı görülmektedir. Yağ dokusunun anormal dağılımı ile hiperinsülinemi, glukoz toleransında bozukluk, diabetes mellitus ve androjen yapım hızında artış gelişmektedir.
Ergenliğe erken geçiş (pubarş) (8 yaş öncesi) PCOS için bir neden olabilmektedir. Yüksek beden kütle indeksi, yüksek bel/kalça oranına sahip, insülin seviyeleri yüksek seyreden kızlarda PCOS riskinin arttığı belirtilirken, çocukluk çağı obezitesi de PCOS için bir risk faktörü oluşturabilmektedir.
Yapılan çalışmalar, PCOS vakalarının %40-60’ının hafif şişman ve obez olduğunu bildirmektedir. Hastalığın tedavisinde temel yaklaşım beslenme tarzı değişikliği, fiziksel aktivitenin artırılması, stresin azaltılması ve vücut ağırlık kaybının sağlanması olmalıdır.
Vücut ağırlığının %5-10 arasında azalması PCOS semptomlarını iyileştirmekte, insülin direnci, androjen seviyeleri ile over kistlerinin sayısını azaltarak ovülasyon ve fertiliteyi olumlu yönde etkilemektedir.Androjen salgısında artış ve insülin aktivasyonundaki bozukluk PCOS gelişimine zemin hazırlamaktadır. Hiperandrojenizm PCOS’un biyokimyasal belirleyicisidir. Folikül gelişimini inhibe edebilmekte, overlerda (yumurtalık) mikrokistlere sebebiyet verebilmekte, anovülasyon ve menstrual değişikliklerle sonuçlanabilmektedir.
PCOS’lu kadınlarda Android tip obezite sıkça görülmekte, tanı alan zayıf vakaların ise %70’inde Android yağ dağılımı görülmektedir. Yağ dokusunun anormal dağılımı ile hiperinsülinemi, glukoz toleransında bozukluk, diabetes mellitus ve androjen yapım hızında artış gelişmektedir.
Ergenliğe erken geçiş (pubarş) (8 yaş öncesi) PCOS için bir neden olabilmektedir. Yüksek Beden Kütle İndeksi, yüksek bel/kalça oranına sahip, insülin seviyeleri yüksek seyreden kızlarda PCOS riskinin arttığı belirtilirken, çocukluk çağı obezitesi de PCOS için bir risk faktörü oluşturabilmektedir.
Yapılan çalışmalar PCOS vakalarının %40-60’ının hafif şişman ve obez olduğunu bildirmektedir. Hastalığın tedavisinde temel yaklaşım beslenme tarzı değişikliği, fiziksel aktivitenin artırılması, stresin azaltılması ve vücut ağırlık kaybının sağlanması olmalıdır.
Vücut ağırlığının %5-10 arasında azalması PCOS semptomlarını iyileştirmekte, insülin direnci, androjen seviyeleri ile over kistlerinin sayısını azaltarak ovülasyon ve fertiliteyi olumlu yönde etkilemektedir.
BESLENME TEDAVİSİ
PCOS’da diyetin makrobesin öğesi kompozisyonu önem taşımaktadır. Düşük glisemik indeks ve yüke sahip besinler, yüksek protein, dengeli karbonhidrat ile birlikte tekli ve çoklu doymamış yağ asitlerinden zengin besinlerin bulunduğu bir beslenme programını izlemek insülin direnci ve obezitenin önüne geçerek hormonları pozitif yönde etkilemekte ve PCOS’da kalıcı kilo kaybını sağlamaktadır.
· Kan glukoz düzeyinin dengeli hareket etmesi için öğün atlanılmamalıdır.
· Glisemik indeksi yüksek karbonhidratlar (beyaz şeker, beyaz pirinç, beyaz ekmek vb.) azaltılmalı, glisemik indeksi düşük (tam tahıl ürünleri, kurubaklagiller vb.) karbonhidratlar tercih edilmelidir.
· Omega-3 gibi çoklu doymamış yağ asitlerinin tüketimi artırılmalıdır.
· Trans yağ alımından kaçınılmalıdır.
· Vitamin ve minerallerden zengin meyve sebzelerin tüketiminin artırılmalıdır.
· Ağırlık kaybı sağlanılmalıdır.
· Düzenli fiziksel aktivite yapılmalıdır.
· Sigara ve alkol tüketimi azaltılmalıdır.
· Uyku süresi yeterli olmalıdır. (Ortalama 7 saat)